Мельник І. Г.
https://orcid.org/0000-0002-5349-0897
ВИКОРИСТАННЯ ПРОГРАМ ЗІ ШТУЧНИМ ІНТЕЛЕКТОМ У СЕГМЕНТІ ЗАГАЛЬНОЇ СЕРЕДНЬОЇ ОСВІТИ: ПОТЕНЦІАЛ І ВИКЛИКИ
Повний тест (pdf)
Мова: Українська
Анотація. Залучення систем зі штучним інтелектом (ШІ) у галузь освіти/педагогіки є незворотнім процесом. Сегмент загальної середньої освіти перспективний щодо впровадження сервісів ШІ. Саме школи повинні озброїти учнів базовими навичками, сформувати в них ШІ-компетентність, щоб підготувати молодь до високотехнологічного майбутнього. ЮНЕСКО напрацьовано глобальну нормативну базу штучного інтелекту. Деякі країни вже демонструють успішні ініціативи інтеграції нової технології в школах. Водночас упровадження інструментів ШІ в освітнє середовище викликає справедливе занепокоєння, адже пов’язане з високими ризиками. В Україні вивчення різних аспектів інтеграції технологій ШІ в навчання в сегменті середньої освіти перебуває на початковому рівні. Метою статті є дослідження переваг упровадження інструментів штучного інтелекту в сегменті загальної середньої освіти, а також певних ризиків, до яких мають бути готові педагоги. Дослідження виконане на основі аналізу багатьох вітчизняних та, особливо, зарубіжних публікацій, присвячених зазначеній проблемі, і спирається на наявний досвід тестування різних інструментів ШІ педагогами й автором. Особливу увагу приділено можливостям використання ШІ здобувачами освіти для покращення результатів навчання шляхом підвищення мотивації, самоосвіти та наставництва, персоналізованого й інтерактивного навчання тощо. Обговорюються деякі виклики, пов’язані з упровадженням нової технології, популярність якої серед учнів набуває обертів, а також висловлюються пропозиції, як уникнути негативних наслідків її неправильного використання. У підсумку зазначається, що технологія ШІ може допомогти учням розвинути креативність, інноваційність, творчі здібності, надаючи різноманітні інструменти та ресурси, а також нові можливості для проєктної й навчально-дослідницької діяльності. З поширенням у закладах загальної середньої освіти нової технології існує потреба в зміні підходів до навчання, зокрема в перегляді стратегій контролю та корекції знань, умінь і навичок учнів. На часі – формування методики навчання із ШІ в розрізі різних освітніх компонентів шкільної програми.
Ключові слова: штучний інтелект, генеративний штучний інтелект, загальна середня освіта, ШІ-компетентність, ChatGPT.
Ключові слова: штучний інтелект, генеративний штучний інтелект, загальна середня освіта, ШІ-компетентність, ChatGPT.
https://doi.org/10.32987/2617-8532-2024-2-31-44
Посилання:
1. Huang J., Saleh S., Liu Y. A Review on Artificial Intelligence in Education. Academic Journal of Interdisciplinary Studies. 2021. Vol. 10, No. 3. P. 206–217. DOI: https://doi.org/10.36941/ajis-2021-0077.
2. Multimodality of AI for Education: Towards Artificial General Intelligence / G.-G. Lee et. al. arXiv. 2023. DOI: https://doi.org/10.48550/arXiv.2312.06037.
3. ChatGPT for good? On opportunities and challenges of large language models for education / E. Kasneci et. al. Learning and Individual Differences. 2023. Vol. 103, 102274. DOI: https://doi.org/10.1016/j.lindif.2023.102274.
4. Marienko M. V., Semerikov S. O., Markova O. M. Artificial intelligence literacy in secondary education: methodological approaches and challenges. CEUR Workshop Proceedings. 2023. Vol. 3679. P. 87–97. URL: https://ceur-ws.org/Vol-3679/paper21.pdf.
5. Інструктивно-методичні рекомендації щодо запровадження та використання технологій штучного інтелекту в закладах загальної середньої освіти (проєкт) / М-во цифрової трансформації України, М-во освіти і науки України. 2024. 61 с. URL: https://cms.thedigital.gov.ua/storage/uploads/files/page/community/docs/Інструктивно_методичні_рекомендації_щодо_ШІ_в_ЗЗСО.pdf.
6. Recommendation on the ethics of artificial intelligence. UNESCO. 2021. URL: https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000381137.
7. Всеукраїнське дослідження використання ШІ у шкільній освіті / М-во освіти і науки України. 2023. URL: https://mon.gov.ua/storage/app/media/news/2023/12/20/Vseukranske.doslidzhennya.vykorystannya.20.12.2023.pdf.
8. Saukkone J., Huhtala M., Rantonen M., Vaara E. AI for learning – Views on impacts to teachership in the era of artificial intelligence. Proceedings of the 3rd European Conference on the Impact of Artificial Intelligence and Robotics ECIAIR 2021. A Virtual Conference Hosted by Iscte – Instituto Universatário de Lisboa 18-19 November 2021. URL: https://www.theseus.fi/bitstream/handle/10024/703954/Article.pdf?sequence=1&isAllowed=y.
9. Chang C. H., Kidman G. The rise of generative artificial intelligence (AI) language models – challenges and opportunities for geographical and environmental education. International Research in Geographical and Environmental Education. 2023. Vol. 32, Iss. 2. P. 85–89. DOI: https://doi.org/10.1080/10382046.2023.2194036.
10. Brainly : вебсайт URL: https://brainly.com/.
11. Al Darayseh A. Acceptance of artificial intelligence in teaching science: Science teachers’ perspective. Computers and Education: Artificial Intelligence. 2023. Vol. 4, 100132. DOI: https://doi.org/10.1016/j.caeai.2023.100132.
12. AI-GeoSpecies. Cos4Cloud : вебсайт. URL: https://cos4cloud-eosc.eu/services/ai-geospecies/.
13. SciSpace : вебсайт. URL: https://typeset.io/.
14. Labster : вебсайт. URL: https://www.labster.com/.
15. Information and media literacy in the age of AI: options for the future / P. Tiernan et. al. Education Sciences. 2023. Vol. 13, Iss. 9, 906. DOI: https://doi.org/10.3390/educsci13090906.
16. Rakuasa H. Integration of artificial intelligence in geography learning. Sinergi International Journal. 2023. Vol. 1, Iss. 2. P. 75–83. DOI: https://doi.org/10.61194/education.v1i2.71.
17. Almelweth H. The effectiveness of a proposed strategy for teaching geography through artificial intelligence applications in developing secondary school students’ higher-order thinking skills and achievement. Pegem Journal of Education and Instruction. 2022. Vol. 12, No. 3. P. 169–176. DOI: https://doi.org/10.47750/pegegog.12.03.18.
18. El Shazly R. Effects of artificial intelligence on English speaking anxiety and speaking performance: a case study. Expert Systems. 2021. Vol. 38, Iss. 3, e12667. DOI: https://doi.org/10.1111/exsy.12667.
19. Teachers’ readiness and intention to teach artificial intelligence in schools / М. А. Ayanwale et. al. Computers & Education: Artificial Intelligence. 2022. Vol. 3, 100099. DOI: https://doi.org/10.1016/j.caeai.2022.100099.
20. Гуназа Л. М. Штучний інтелект у сучасній освіті: трансформація ролі вчителя, підвищення якості навчання та нові можливості для учнів. Педагогіка формування творчої особистості у вищій і загальноосвітній школах. 2023. № 90. С. 46–53. DOI: https://doi.org/10.32782/1992-5786.2023.90.8.
21. Huang J., Saleh S., Liu Y. A review on artificial intelligence in education. Academic Journal of Interdisciplinary Studies. 2021. Vol. 10, No. 3. P. 206–217. DOI: https://doi.org/10.36941/ajis-2021-0077.
2. Multimodality of AI for Education: Towards Artificial General Intelligence / G.-G. Lee et. al. arXiv. 2023. DOI: https://doi.org/10.48550/arXiv.2312.06037.
3. ChatGPT for good? On opportunities and challenges of large language models for education / E. Kasneci et. al. Learning and Individual Differences. 2023. Vol. 103, 102274. DOI: https://doi.org/10.1016/j.lindif.2023.102274.
4. Marienko M. V., Semerikov S. O., Markova O. M. Artificial intelligence literacy in secondary education: methodological approaches and challenges. CEUR Workshop Proceedings. 2023. Vol. 3679. P. 87–97. URL: https://ceur-ws.org/Vol-3679/paper21.pdf.
5. Інструктивно-методичні рекомендації щодо запровадження та використання технологій штучного інтелекту в закладах загальної середньої освіти (проєкт) / М-во цифрової трансформації України, М-во освіти і науки України. 2024. 61 с. URL: https://cms.thedigital.gov.ua/storage/uploads/files/page/community/docs/Інструктивно_методичні_рекомендації_щодо_ШІ_в_ЗЗСО.pdf.
6. Recommendation on the ethics of artificial intelligence. UNESCO. 2021. URL: https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000381137.
7. Всеукраїнське дослідження використання ШІ у шкільній освіті / М-во освіти і науки України. 2023. URL: https://mon.gov.ua/storage/app/media/news/2023/12/20/Vseukranske.doslidzhennya.vykorystannya.20.12.2023.pdf.
8. Saukkone J., Huhtala M., Rantonen M., Vaara E. AI for learning – Views on impacts to teachership in the era of artificial intelligence. Proceedings of the 3rd European Conference on the Impact of Artificial Intelligence and Robotics ECIAIR 2021. A Virtual Conference Hosted by Iscte – Instituto Universatário de Lisboa 18-19 November 2021. URL: https://www.theseus.fi/bitstream/handle/10024/703954/Article.pdf?sequence=1&isAllowed=y.
9. Chang C. H., Kidman G. The rise of generative artificial intelligence (AI) language models – challenges and opportunities for geographical and environmental education. International Research in Geographical and Environmental Education. 2023. Vol. 32, Iss. 2. P. 85–89. DOI: https://doi.org/10.1080/10382046.2023.2194036.
10. Brainly : вебсайт URL: https://brainly.com/.
11. Al Darayseh A. Acceptance of artificial intelligence in teaching science: Science teachers’ perspective. Computers and Education: Artificial Intelligence. 2023. Vol. 4, 100132. DOI: https://doi.org/10.1016/j.caeai.2023.100132.
12. AI-GeoSpecies. Cos4Cloud : вебсайт. URL: https://cos4cloud-eosc.eu/services/ai-geospecies/.
13. SciSpace : вебсайт. URL: https://typeset.io/.
14. Labster : вебсайт. URL: https://www.labster.com/.
15. Information and media literacy in the age of AI: options for the future / P. Tiernan et. al. Education Sciences. 2023. Vol. 13, Iss. 9, 906. DOI: https://doi.org/10.3390/educsci13090906.
16. Rakuasa H. Integration of artificial intelligence in geography learning. Sinergi International Journal. 2023. Vol. 1, Iss. 2. P. 75–83. DOI: https://doi.org/10.61194/education.v1i2.71.
17. Almelweth H. The effectiveness of a proposed strategy for teaching geography through artificial intelligence applications in developing secondary school students’ higher-order thinking skills and achievement. Pegem Journal of Education and Instruction. 2022. Vol. 12, No. 3. P. 169–176. DOI: https://doi.org/10.47750/pegegog.12.03.18.
18. El Shazly R. Effects of artificial intelligence on English speaking anxiety and speaking performance: a case study. Expert Systems. 2021. Vol. 38, Iss. 3, e12667. DOI: https://doi.org/10.1111/exsy.12667.
19. Teachers’ readiness and intention to teach artificial intelligence in schools / М. А. Ayanwale et. al. Computers & Education: Artificial Intelligence. 2022. Vol. 3, 100099. DOI: https://doi.org/10.1016/j.caeai.2022.100099.
20. Гуназа Л. М. Штучний інтелект у сучасній освіті: трансформація ролі вчителя, підвищення якості навчання та нові можливості для учнів. Педагогіка формування творчої особистості у вищій і загальноосвітній школах. 2023. № 90. С. 46–53. DOI: https://doi.org/10.32782/1992-5786.2023.90.8.
21. Huang J., Saleh S., Liu Y. A review on artificial intelligence in education. Academic Journal of Interdisciplinary Studies. 2021. Vol. 10, No. 3. P. 206–217. DOI: https://doi.org/10.36941/ajis-2021-0077.